Powieść opowiadająca o dramatycznych losach miłości dwojga młodych wieśniaków, Renza i Lucji, którym na drodze do szczęścia staje don Rodrigo, hiszpański szlachcic. Rozdzieleni, uciekają przy pomocy mnicha Kristofora, by po niezliczonych przygodach odnaleźć spokój i połączyć się węzłem małżeńskim. Akcja powieści rozgrywa się w Lombardii w okresie panowania hiszpańskiego we Włoszech w XVII w. Autor kreśli obszerny fresk historyczny, przywołując sugestywne obrazy rozbojów, głodu, terroru, spustoszeń dokonywanych przez szalejącą dżumę, czy wreszcie oblężenia Mantui przez wojska cesarskie. Powieść, poddawana przez Manzoniego licznym przeróbkom i udoskonaleniom uznana została za arcydzieło włoskiej prozy historycznej.